Κείμενο: Αναστασία Καραβασιλείου
Το Αρχέγονο είναι ο τόπος μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας. Σε άλλους καιρούς του παραμυθιού, που κάποιες φορές αγγίζουν και ξύνουν τα κοιλώματα του ιστορικού κήτους, συμβαίνουν συγχρόνως οι ιστορίες όλων των ηρώων. Αναπτύσσονται σαν τη δομή ενός ψαροκόκαλου. Από το κεντρικό οστό του Αρχέγονου ξεπετάγονται τα μικρά οστά κάθε προσωπικής ιστορίας. Οι ιστορίες είναι τόσο βαθιά ατομικές, που μεταμορφώνονται αμέσως σε συλλογικά αρχέτυπα.
Η Γκενοβέφα, παντρεμένη με τον Μίχαλ, που λείπει στον πόλεμο, έχοντας μαζί του μια κόρη τη Μίσια, μέσα στη μοναξιά της αναμονής κάνει μυστική σχέση με τον κατά πολύ νεότερό της Έλι. Το δεύτερο παιδί της οικογένειας, ο Ιζίντορ, με τη διαφορετικότητά του, φέρει τη σφραγίδα μιας μυστηριώδους καταγωγής. Ο άνδρας της Μίσια, ο Πάβελ, ο γιος του γερο-Μπόσκι, γίνεται επιθεωρητής του κομμουνιστικού καθεστώτος, σέρνοντας με μια άτεγκτη βία την πολυμελή του οικογένεια στα χιλιοπερπατημένα μονοπάτια της ιστορίας. Ο βαρόνος Ποπιέλσκι, από την άλλη, παίρνει τον αντίστροφο δρόμο. Η ιστορία τον εξορίζει στον κόσμο ενός μυστηριακού παιγνιδιού, δώρο ενός ραβίνου, καθώς αναζητά τα ίχνη του θεού του.
Από την άλλη, το δάσος του Αρχέγονου κρύβει ξωτικά και μορφές αιώνιας αναζήτησης. Η Σταχούλα, ανυπότακτη «μάγισσα» των άλλων καιρών, συνθέτει έναν κόσμο ολόκληρο, όπου τα πάντα συγχρόνως ακούγονται και γίνονται ορατά. Τα πάντα βιώνονται μέσα στη σταγόνα της μίας και μόνης στιγμής. Η κόρης της η Ρούτα, σαν άλλη Περσεφόνη, αποδέχεται τη μοίρα της εποχιακής μετακίνησης από τον Άδη στο δάσος. Ο Κακός Άνθρωπος, ανεξιχνίαστος ο ίδιος, αλλά με τα ίχνη του παρόντα στο σώμα της Σταχούλας, επιστρέφει πάντα στον σκοτεινό του κόσμο, που μερικές φορές μοιάζει λιγότερο τρομακτικός από τους άτεγκτους στρατιώτες-κατακτητές της Ιστορίας και τους εμπόρους. Η Φλορεντίνκα, μαζί με τα σκυλιά της, ζει στα όρια του χωριού, αλλά και στα όρια της ύπαρξης μεταξύ ανθρώπων και ζώων.
Το ψαροκόκαλλο συστρέφεται έτσι, που το κεφάλι συναντάει την ουρά. Παίρνει ζωή και γίνεται ψάρι, που κολυμπάει στη Λευκή και τη Μαύρη, τα ποτάμια του Αρχέγονου. Διασχίζει τη ραχοκοκαλιά του τόπου και του χρόνου, της ίδιας της συνείδησης. Εκεί στα άκρα της, σαν ανατριχίλα, αναβιώνει το τρέμουλο της ύπαρξης, της αληθινής ύπαρξης, της ολοκληρωμένης και βιωμένης στιγμής, που γεννά τα πάντα.