Είναι ο Μαζίντ αλ Νάτζντι αλ Χάναφι και αφηγείται. Μας επαναλαμβάνει το όνομά του που δηλώνει την περιοχή απ’ την οποία κατάγεται, το οικογενειακό του όνομα και το όνομα της φυλής του. Περιπλανιέται και μαζί του μεταφέρει μια μυστική βιβλιοθήκη με θησαυρούς γνώσης. Διασχίζει μια μακριά γραμμή, καθώς περνά απ’ τη Βαγδάτη, την Ιερουσαλήμ, το Κάιρο, τη Γρανάδα και την Κόρδοβα. Το ταξίδι διαρκεί χρόνια· ξεκινά το 1012 (402 της Εγίρας) και καταλήγει το 1014 (405 της Εγίρας).
«Είμαι ο Μαζίντ αλ Νάτζντι αλ Χάναφι –αλ Γιαμάμα, Βασόρα, Βαγδάτη, Ιερουσαλήμ… μέχρι τώρα…», είπα και σκέφτηκα:
Ο Μαζίντ ο εφήμερος, ο ταξιδευτής των Πόλεων του Αχάτη και των αχαρτογράφητων χώρων της γνώσης, που κάθε μέρα γνωρίζει όλο και καλύτερα πόσα είναι αυτά που δεν γνωρίζει…
Πόλεις που τον σαγηνεύουν, τον τρομάζουν και τον έλκουν στην αγκαλιά τους. Η καθεμιά προσπαθεί να τον φυλακίσει με τον δικό της μοναδικό τρόπο. Η καθεμιά του προτείνει άλλες μυστικές διόδους για να φτάσει στη γνώση, να συναντήσει ενδιαφέροντες ανθρώπους, να πουλήσει τα βιβλία του και να προμηθευτεί άλλα. Ταξιδεύει σε μια Ανατολή πλούσια σε επιστημονικές γνώσεις και γόνιμους φιλοσοφικούς προβληματισμούς. Γνωρίζει αληθινά πρόσωπα που καθόρισαν την ιστορία του πνεύματος. Ανακαλύπτει κρυμμένους θησαυρούς.
Φέρει μαζί του εντολές για το πώς θα κινηθεί στο ταξίδι του. Ανήκει στην ομάδα των ταξιδευτών· είναι ένας Γερανός και πρέπει να φυλάει όσα κατέχει με προσοχή. Το μυαλό του κι η καρδιά του τού παίζουν παράξενα παιγνίδια. Κάποτε αποφασίζει να γράψει όσα έζησε, μιας και η μοίρα του τον ανάγκασε να σταθεί, ώστε να είναι σε θέση να γράψει. Που καταλήγει τελικά το ταξίδι του; Τελειώνουν ποτέ τα πνευματικά ταξίδια, όπως αυτό που ξεκίνησε;
Αυτό είναι ένα αντίγραφο του οδικού χάρτη. Διάβασέ το όλο σαν να έχει γραφτεί συγκεκριμένα για σένα. Ο Θεός δημιουργεί ανά πάσα στιγμή, ανάλογα με τις συνθήκες, τις λέξεις και τη σημασία με την οποία διαβάζονται και προφέρονται.
[…]Με αιχμαλώτισαν τα βιβλία του Οίκου της Σοφίας, με μετέτρεψαν σε Ταξιδευτή, σε αγγελιαφόρο καλών και κακών ειδήσεων και, παρ’ όλα αυτά, δεν είμαι παρά ένας πανικόβλητος φυγάς που έχει τα χέρια του βαμμένα με αίμα.
Η Al-Khamis με εξαιρετική δεξιοτεχνία αποτυπώνει το πνεύμα μιας εποχής, το κλίμα και την ατμόσφαιρα, ανασυνθέτει έναν κόσμο γεμάτο μυρωδιές, γεύσεις, αγγίγματα, εικόνες και ήχους. Ενώ οι περιγραφές των χώρων είναι πλούσιες, με έναν τρόπο, η εικόνα δεν είναι αυτή που κυριαρχεί, αλλά το σύνολο των αισθήσεων, όπως στην πραγματικότητα προσεγγίζουμε έναν τόπο. Μας ταξιδεύει μαζί με τον Μαζίντ, μας κάνει να βιώσουμε όσα εκείνος βιώνει: την κούραση του ταξιδιού, τον φόβο και την επιφύλαξη, την συγκίνηση, τον έρωτα, τον προβληματισμό. Βρισκόμαστε στο μυαλό του και τον ακολουθούμε. Τον ακούμε να περιγράφει τα πρόσωπα της εξουσίας, να απολαμβάνει συλλογικά γεύματα, να προβληματίζεται για τον δρόμο που θέλει να διαλέξει, να αφήνεται στην ανανέωση ενός λουτρού στα χαμάμ. Το ταξίδι του είναι και ταξίδι μας.
Γνωρίζουμε την αρχή των διχασμών μεταξύ των μουσουλμάνων, όταν επικρατεί, επίσης, θρησκευτικός φανατισμός, φόβος και παραλογισμός. Μπαίνουμε στα χαμάμ, στα χάλακα των τζαμιών και παρακολουθούμε τα μαθήματα των σεΐχηδων και τις θρησκευτικές συζητήσεις, ανακαλύπτουμε τις ιατρικές γνώσεις της εποχής και τα μπιμαριστάν, που δεν έχουν τίποτε να ζηλέψουν από τα σύγχρονα νοσοκομεία (μάλλον το αντίστροφο), βρισκόμαστε στα σουκ και σεργιανίζουμε στα μαγαζιά.
Μετέφερα το σεντούκι στο δωμάτιό μου και αμέσως έσπευσα να εξετάσω την κατάσταση των βιβλίων μου. Τα βρήκα στριμωγμένα, το ένα δίπλα στο άλλο, να κρατιούνται απ’ το χέρι φοβισμένα, σαν τα πεινασμένα μικρά της χήνας που έψαχναν καταφύγιο από το ράμφος του αετού.
Η Ελένη Καπετανάκη, εξαιρετική μαστόρισσα του λόγου, μας προσφέρει με τη μετάφρασή της από τα αραβικά ένα απολαυστικό ταξιδιωτικό μυθιστόρημα, που διασχίζει μια ολόκληρη εποχή. Με τα σχόλια και το Γλωσσάρι μάς βοηθά να κατανοήσουμε και να παραμείνουμε μέσα στην πλοκή χωρίς να μπλεχτούμε στους ιστούς της άγνοιας.
Η σοφία είναι σαν το αντίδοτο. Αν το καταπιείς όλο μεμιάς, θα σε σκοτώσει. Οι οδηγίες για την σοφία είναι να την πιεις σταγόνα σταγόνα.