Η συνείδηση του Ζήνωνα, Ίταλο Σβέβο

Ο Τζέιμς Γουντς στο επίμετρό του χαρακτηρίζει τον Ζήνωνα έναν Δον Κιχώτη του μοντερνισμού. Όλα όσα επιθυμεί, όλα όσα βλέπει γύρω του λειτουργούν αντεστραμμένα. Άλλα φαντάζεται κι άλλα συμβαίνουν, άλλα ισχυρίζεται ότι κάνει κι άλλα κάνει. Ποιος είναι στα αλήθεια ο Ζήνων; Αυτός που θυμάται τον εαυτό του ή αυτός που διορθώνει τις αναμνήσεις του; Μήπως η βασική αρρώστια που τόσο τον ταλαιπωρεί και τόσο τον έλκει ως κατά φαντασία ασθενή είναι η συνείδησή του; Η συνείδησή του, που δηλώνει και αποκρύβει, επιδιορθώνει και συνεχίζει, επιθυμεί και ματαιώνεται, θυμάται και ξεχνάει επιλεκτικά, δίνει το υλικό στο ημερολόγιο ψυχανάλυσης.

Το Φροϊδικό αυτό ημερολόγιο μοιάζει μια απάτη, μοιάζει μια παρωδία ψυχανάλυσης, όπως ο Δον Κιχώτης ζει μια παρωδία ηρωικής ζωής. Ο Ζήνων περιγράφει μια παρωδία της αστικής ζωής, όπου όλα φαίνονται να λειτουργούν, αλλά τίποτε δεν λειτουργεί. Μας ανατρέπει όσα ξέρουμε για την εποχή του, όπου οι έρωτες είναι μοιραίοι, οι άνθρωποι παίρνουν τις αποφάσεις που θα συγκλονίσουν τη ζωή τους. Η αφήγηση του Ζήνωνα, που προσπαθεί να ξεφύγει από τα δίχτυα της αυτό-ανάλυσής του είναι μια σειρά από αποτυχίες μιας ανιαρής ζωής, χωρίς μεγάλα δράματα. Είναι η παρουσία της βασανιστικής εκείνης προσπάθειας να ζήσει, χωρίς να το καταφέρνει.

Ο Ζήνων μένει παρατηρητής, δεν αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, αλλά δέχεται τις επιλογές που έκαναν οι άλλοι για αυτόν. Είναι εκείνος που ζει στη σκιά της μοίρας του, δεν συγκλονίζεται από τίποτε, αλλά τακτοποιεί με μεγάλη ακρίβεια τις ενοχές και τα συναισθήματά του, φαίνεται να βολεύεται στη μετριότητα και να την επιβραβεύει ως άριστη επιλογή. Αποφεύγει το δράμα, αλλά του αρέσει να το παρακολουθεί στις ζωές των άλλων. Εν τέλει, ο Ζήνων μοιάζει πιο πολύ στη δική μας εποχή, παρά στη δική του. Είναι ο πρώτος από μια σειρά ηρώων που η λογοτεχνική κριτική κατατάσσει στους αντί-ήρωες, επειδή δεν βιώνει το δράμα του, δεν μας αφήνει να βιώσουμε μαζί του τα πάθη του, για να καθαρθούμε.

Μας αφήνει σε μια μετέωρη ζωή, όπου τίποτε δεν αρχίζει και τελειώνει, αλλά όλα συνεχίζονται αδιάφορα, χωρίς τα μεγάλα δράματα, που συντελούνται πάντα κάπου αλλού.

Αναστασία Καραβασιλείου

0 0 vote
Article Rating
Subscribe
Notify of
guest
0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments